Verduurzaming van bedrijfsvastgoed: voor steeds meer Vlaamse ondernemingen ligt het financieel moeilijk
Bedrijven grijpen naar sales-and-leaseback om vastgoed te laten verduurzamen

PERSBERICHT
- Voor bijna 15% van de Vlaamse ondernemingen is de opstart van de duurzame transitie van hun bedrijfsvastgoed financieel onhaalbaar, blijkt uit recent onderzoek en een marktanalyse. Dat komt door een mix van stijgende kosten, het toenemend aantal wettelijke verplichtingen en geopolitieke onzekerheid. Nochtans koestert 60% van de Vlaamse ondernemers duurzame ambities.
- Het gevolg: meer en meer bedrijven laten verduurzaming van de sites over aan gespecialiseerde vastgoedpartners. Een investeerder koopt het bedrijfsvastgoed, verduurzaamt de sites en verhuurt ze opnieuw voor lange termijn. De voorbije tijd voltrokken zich tientallen van dit soort sale-and-leasebacks. Het voordeel: middelen komen vrij én de verbruikskosten van het vastgoed dalen.
- “Beschouw het eerder als een krachtenbundeling waarbij we een win-win realiseren met like-minded bedrijven”, zeggen Glenn Van Ooteghem en Louis De Clercq van vastgoedontwikkelaar en -investeerder REAL, die geruggensteund wordt door vastgoedondernemer Wim Heylen. Niet toevallig doet REAL beroep op de expertise van Heylen Energy voor de duurzame transitie van bedrijfspanden.
***
Aan gebrek aan ambitie ontbreekt het niet bij de Vlaamse ondernemer. Uit een sectoranalyse van vastgoedinvesteerder REAL en specialist in energietransitie Heylen Energy – op basis van statistische informatie van o.a. GraydonCreditsafe, CBRE, VOKA, e.a. – blijkt onder meer dat 60% van de Vlaamse ondernemers vindt dat de ecologische voetafdruk van zijn of haar bedrijf belangrijk is. En toch: een Belgische onderneming investeert vandaag gemiddeld 3 à 5% van haar totale omzet in de duurzame transitie. Dat is vooralsnog te weinig om de Europese doelstellingen tegen 2030 te halen, zoals vastgelegd in de CSRD-richtlijn.
Dat hoeft niet te verwonderen, want zelfs in het bedrijvige Vlaanderen heeft bijna 15% van de bedrijven niet voldoende middelen om z’n vastgoed ook effectief te verduurzamen.
“Verduurzamen vergt nu eenmaal kapitaal”, zegt Louis De Clercq van REAL. “Uit analyse blijkt dat 16% van alle Belgische bedrijven de duurzame omwenteling niet op eigen kracht kan financieren. In Vlaanderen gaat het om 14,5% van de bedrijven, in Brussel om 19,5% en in Wallonië om 18,2%.”
Die terughoudendheid bleek trouwens ook nog uit een recente bevraging van VOKA: één op vier ondernemers zou geplande investeringen, onder meer in duurzaamheid, de komende twee jaar terugschroeven.
Glenn Van Ooteghem: “Maar hoewel kleinere bedrijven in mindere mate moeten voldoen aan de Europese richtlijnen, kunnen zij er toch vaak niet onderuit als zij hun klantenbestand willen behouden. Want hun grote klanten moeten wél hun totale impact berekenen en dus ook die van hun partners en leveranciers. Ook kredietverstrekkers en investeerders eisen duurzaamheidsingrepen en -rapportage.”

(Rechtenvrije foto, mits vermelding © REAL)
Pragmatische hefboom
Daartegenover staat dat grote investeerders in commercieel vastgoed wél graag kapitaal pompen in verduurzaming. Een meerderheid van de investeerders (54%) in België wil de kwaliteit en duurzaamheid van hun bestaande portefeuille optrekken via renovatie en herontwikkeling.
Dat mechanisme zorgt voor een toenemende populariteit van sale-and-leasebacks, een tendens die zich de voorbije tijd toonde door meerdere van dit soort transacties. De sites van Kris De Leenheer in Lokeren, Eutraco in Roeselare, Signify in Turnhout, Plasman in Gent en Balta Industries in Waregem zijn slechts een kleine greep uit de talrijke voorbeelden.
“Bij veel bedrijven is er onzekerheid over hun financiële draagkracht in de nabije toekomst”, aldus Louis De Clercq. “Bedrijven stellen zich ook de vraag of die Europese verplichtingen wel zo strikt zullen blijven gelden. En in zo'n onzeker klimaat wordt terecht voor meer en meer flexibiliteit en financiële ademruimte gekozen, om zich te kunnen focussen op de core business. Sale-en-leaseback is voor velen een pragmatische hefboom geworden.”
Afstappen van klassieke ‘huurder-verhuurderdenken’
Het principe is simpel: een bedrijf verkoopt zijn bedrijfspand, huurt het meteen terug en laat de energetische optimalisatie over aan de investeerder. Door de verkoop van het vastgoed komen er financiële middelen vrij die ze kunnen investeren in hun kernactiviteiten. Men dient de panden natuurlijk opnieuw te huren, maar zien dat op termijn gecompenseerd doordat ze de verplichte investeringen kunnen doorschuiven én de verbruikskosten structureel dalen door verduurzaming.
REAL sloot in het voorjaar nog zo’n overeenkomst met CleanLease, een industriële wasserijgroep met 1.200 medewerkers verdeeld over 5 vestigingen in Beernem, Kortrijk, Lokeren, Aarschot en Geraardsbergen. Heylen Energy en REAL berekenden dat de huidige energiefactuur van CleanLease met 200.000 euro per jaar kan dalen na verduurzaming van de panden.
Het ondernemersduo achter REAL heeft nog meer van dergelijke samenwerkingen in het verschiet.
“Om een voor beide partijen zo optimaal mogelijke situatie te creëren, moet er worden afgestapt van het klassieke ‘huurder-verhuurderdenken’”, pikt Glenn Van Ooteghem in. “Wij beschouwen een sale-en-leaseback als een krachtenbundeling waarbij we een win-win realiseren met like-minded bedrijven. We merken een groeiend vertrouwen in die aanpak.”
Van warmtepompen over elektrificatie tot batterijopslag
De verduurzaming die REAL als ontwikkelaar en investeerder samen met Heylen Energy op gang trekken, is verregaand: van warmtepompen en zonnepanelen over elektrificatie van bedrijfsprocessen tot batterijopslag, slimme sturing en monitoring, LED-verlichting, zonnewering, enzovoort. Bij elk project wordt onderzocht hoe restwarmte en bij momenten overtollig opgewekte energie kan worden gedeeld met particuliere verbruikers en bedrijven in de buurt, bijvoorbeeld via aansluiting op bestaande warmtenetten.
“Hoeveel de verbruikskosten per onderneming precies kunnen worden beperkt en wat dat betekent voor de energiefactuur, hangt sterk af van het type verbruiker”, voegt Dries Van Dyck, general manager bij Heylen Energy, toe. “Duurzaamheid is zelden een doel op zich, merken wij. Bedrijven investeren pas wanneer de economische logica klopt. Maar voor veel bedrijven is die investering niet vanzelfsprekend. Slimme financiële oplossingen zoals een sale-and-leaseback kunnen de weg vrijmaken om aan de duurzame transitie te beginnen én een versnelling hoger te schakelen.”
PERSCONTACT
Bart Boterman (Story Forward) - 0497 41 15 16 - bart@weforward.be
Louis De Clercq (REAL) - 0472 95 38 85 - louis@wearereal.be