Onder de hamer: originele ontwerptekening van gekende Belgische schilder Fernand Khnopff voor één van de mooiste stadhuizen van ons land

Het stadhuis van Sint-Gillis wordt tot één van de mooiste van ons land gerekend. En dat heeft zeker te maken met de weelderige plafondschilderingen in de trouwzaal, die van de hand waren van de bekende Belgische schilder Fernand Khnopff. Eén van de originele ontwerptekeningen van de vijftien doeken die er schitteren, wordt nu geveild bij het Brusselse veilinghuis Arenberg Auctions, dat onder meer gespecialiseerd is in oude boeken, atlassen en schetsen. ​  

Fernand Khnopff (1858-1921) is een naam als een klok in de internationale kunstenaarswereld. Hij was een Belgische symbolistische schilder, beeldhouwer en ontwerper, en wordt onder meer gezien als één van de Grootste Belgen. ‘De liefkozing’ – ‘Des caresses’ – is wellicht zijn meest bekende werk: iedereen (her)kent wel de sfinx met het jachtluipaardlijf die zich tegen een ‘geslachtsloze’ Oedipus aanvlijt. De bevreemdende sfeer in het werk typeert Khnopff, die een aanhanger van het symbolisme was. Diezelfde Fernand Khnopff werd meer dan een eeuw geleden ook gevraagd om zowat het mooiste stadhuis van ons land mee te verfraaien.

Van 1900 tot 1904 werd aan het Maurice Van Meenenplein in Sint-Gillis namelijk niet zomaar een stadhuis gebouwd, maar een monumentaal, weelderig stadhuis dat in alles leek op een paleis. Het werd in 1895 in Franse neorenaissancestijl gebouwd door architect Albert Dumont, omdat het oorspronkelijke stadhuis te klein werd. Daarbij werden kosten noch moeite gespaard. De rijkelijk versierde voorgevel kreeg een sokkel uit roze Vogezengraniet, standbeelden in Euvillesteen, een eretrap met allegorische figuren in wit carraramarmer en een vergulde arend. Binnenin werd het interieur zo mogelijk nog weelderiger gedecoreerd, met honderden fresco’s, schilderijen en sculpturen, als het ware zoals in een museum of een paleis.

En hier kwam Khnopff dus op de proppen. Op het hoogtepunt van zijn roem kreeg de kunstenaar de opdracht om het plafond van de trouwzaal van het stadhuis van Sint-Gillis - waar hij nota bene ook woonde - te verfraaien. In 1915 bracht hij er vijftien doeken aan. Daarbij maakte hij gebruik van een speciale techniek, met name maroufleren: daarbij werkte hij niet rechtstreeks op doek of paneel, maar schilderde hij bv. op stof die naderhand op een drager van pakweg hout werd geplakt.

Plafond trekt nog steeds kijklustigen

De tekening die nu bij Arenberg Auctions geveild wordt, is het ontwerp van één van die vijftien doeken, getiteld: “De kracht van de man verdrijft het onheil”. Op symbolische wijze verbeeldde Khnopff onder meer, met spaarzaam penseel, in twee cassettes - zeg maar verdiepte vlakken - hoe de mannelijke kracht het ongeluk zou verdrijven en de vrouwelijke gratie het geluk aantrekt. Het centrale vlak toont een allegorie over de dag en de nacht, terwijl op vier kleinere panelen de vier elementen van de aarde - lucht, water, vuur en aarde - worden weergegeven.

“Het plafond trekt nog altijd veel kijklustigen naar het stadhuis en is zelfs een toeristische attractie. De ontwerpschets van 10 cm op 20 cm, gesigneerd en opgedragen aan de Belgische schrijver Franz Hellens, heeft in dat opzicht zeker een historische waarde. De schets komt trouwens qua compositie en vorm echt wel nauw overeen met de bewaarde plafondschildering die er vandaag nog hangt”, aldus Henri Godts veilingexpert van Arenberg Auctions. ​ 

Wie de schitterende finale uitvoering in het echt wil zien, kan daarvoor terecht in de trouwzaal van het stadhuis van Sint-Gillis. De subtiele ontwerptekening wordt geveild tijdens de veilingdagen op 27, 28 en 29 juni bij Arenberg Auctions. Biedingen starten vanaf 1.000 à 1.500 euro. 

De veiling bij het bekende Brusselse veilinghuis zal alvast op heel wat belangstelling kunnen rekenen. Onder meer ook omdat er ook nog een onbekend stilleven van James Ensor geveild wordt, net zoals nog andere opmerkelijke loten. 

PERSCONTACT

Henri Godts, Arenberg Auctions

0495 57 17 09

henri@arenbergauctions.com

Dajo Hermans, Story Fwd

0478 84 42 45

dajo@storyfwd.be