Onbekend portret van Ensor duikt na 125 jaar plots op

PERSBERICHT

Een tot nog toe onbekend werk van James Ensor is recent opgedoken en wordt volgende week geveild door het Brusselse veilinghuis Arenberg Auctions. Het gaat om een fascinerend portret van de 65-jarige moeder van de meesterschilder, met ​ olieverf gesigneerd en door de ​ Ensor Adviescommissie als authentiek bestempeld. Kenners spreken van een zeer persoonlijk werk, waarin de typische Ensor-kenmerken en de eeuwig ironische knipoog niet ontbreken. 

Hoe kan het dat een werk van Ensor (1860-1949), wiens oeuvre zo uitgebreid gedocumenteerd is, alsnog in 2025 boven water komt? Dat zit zo: een zekere Anna Roose werkte in een winkeltje met schildersbenodigdheden in Oostende, waar Ensor destijds af en toe over de vloer kwam om tubes verf in te slaan. De meesterschilder gaf of verkocht haar dit schilderij, waarna het na haar overlijden in 1980 in de familie van haar neef terecht kwam - samen met nog andere werken van Ensor en Léon Spilliaert.

Het portret ​ werd dus generaties lang zorgvuldig door dezelfde familie bewaard, wat kan verklaren waarom het al die tijd zelfs over het hoofd werd gezien in Ensors omvangrijke befaamde oeuvrecatalogus opgesteld door Xavier Tricot. De familie die het schilderij decennialang in haar bezit had, heeft nu besloten een nieuwe bestemming te zoeken voor dit bijzondere werk.

De naam van het schilderij van zijn moeder: “Wrak”

De afgebeelde vrouw op het doek is met zekerheid Ensors moeder, Marie Louise Cathérine Haegheman (1835-1915), op de leeftijd van 65 jaar. Ensor schilderde haar wel vaker: zo ook in 1882 en op haar sterfbed in 1915. Maar dit portret uit 1900 vult de kloof van meer dan 30 jaar tussen beide gedocumenteerde werken in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (Brussel) en Mu.ZEE (Oostende).

Ensors moeder wordt afgebeeld in een vergelijkbare pose als haar zus Mimi op ‘Figure revêche’ uit 1890. Met Mimi baatte zij een winkeltje uit in souvenirs, schelpen en chinoiserie maar ook in carnavalsartikelen en maskers. De fantasie van de jonge Ensor kwam er helemaal tot leven.

Het grootste deel van het doek lijkt vrij snel geschilderd, waardoor de aandacht en de fijne details die Ensor aan haar gezicht en handen besteedde des te meer opvallen. Dat zijn moeder naast een Chinese vaas zit afgebeeld, hoeft ook niet te verwonderen: ​ dergelijke vazen zijn ​ een geliefd onderwerp in veel van Ensors stillevens.

Ensors humor blijkt uit hoe hij de oudere vrouw plaatst onder het portret van een jongedame achter haar. ‘De typisch ironische trek van Ensor’, zo stellen de experten van Arenberg Auctions. Bovendien is het portret van de jongedame boven de moeder niet fictief: het hing destijds jarenlang in het salon van Ensors ouders en valt vandaag nog te bewonderen in het James Ensorhuis in Oostende. Om de ironie nog te vergroten – Ensor onderhield niet zo’n goede relatie met zijn moeder – gaf Ensor dit werk de titel ‘Débris’ mee, vrij vertaald als ‘wrak’.

Ensor Adviescommissie

Op de achterkant van het werk staat naast de naam van het werk ook Ensors adres aan de Vlaanderenstraat 27 in Oostende vermeld, waar nu het James Ensorhuis gelegen is.

“Het Ensor-jaar mag dan wel pas achter ons liggen, het is opmerkelijk dat dit portret nu boven water komt”, zegt Jeroen Luyckx , expert bij Arenberg Auctions. “Dat het om een zeer persoonlijk portret gaat, zorgt ervoor dat het echt wel een bijzondere toevoeging aan z’n oeuvre is. Hoewel het niet in de catalogue raisonné was opgenomen, toont het zeer duidelijk de picturale kwaliteiten en de humor die Ensors oeuvre zo kenmerken.”

Het meesterwerk is intussen ook ​ geauthentificeerd door ​ de Ensor Adviescommissie en wordt door het Brusselse veilinghuis Arenberg Auctions tussen 12 en 14 juni geveild aan een startprijs vanaf 80.000 euro. 

Ensor-ets van 1000 euro 

Opmerkelijk: er gaan tijdens de veiling nog meer werken van Ensor en andere befaamde kunstenaars onder de hamer. En dan valt vooral het toegankelijke prijskaartje op: zo wordt de startprijs van een andere Ensor - een ets waarbij de schilder grappig genoeg als kever staat afgebeeld - al vanaf 1.000€ geschat.

Tijdens deze veiling gaan ook nog werken van Salvador Dali, René Magritte, Félicien Rops, Paul Delvaux, Léon Spilliaert en een reeks andere interessante loten onder de hamer. De prijzen variëren telkens van 100 euro tot 100.000 euro.

Alle beelden zijn rechtenvrij te gebruiken, mits bronvermelding. Indien gewenst kunnen we je als journalist de werken vooraf tonen in de veilingzaal.

PERSCONTACT

Dajo Hermans, communicatie Story Forward

0478 84 42 45 - dajo@storyfwd.be ​

Jeroen Luyckx, Arenberg Auctions

0496 95 53 18 - jeroen@arenbergauctions.com