Herbestemmingsdag 2025 leert Vlaanderen wat circulariteit is en gooit nu zondag de deuren van talrijke duurzame projecten open

PERSBERICHT

Een oude brandweerkazerne die omgevormd is tot een ware ontmoetingsplek voor honderden mensen. Een historisch abdij die een nieuw leven krijgt als duurzaam kantoorgebouw. Of een verlaten drukkerijsite die een nieuwe invulling krijgt als creatief laboratorium voor ondernemers. Komende zondag, op 18 mei, vindt de tweede editie van Herbestemmingsdag plaats. In heel Vlaanderen openen opnieuw tientallen herbestemmingsprojecten hun deuren voor het grote publiek. Net zoals vorig jaar worden enkele duizenden bezoekers verwacht om diverse “verborgen parels” in Vlaanderen te ontdekken. En opvallend: de organisatoren willen met deze dag niet alleen mensen inspireren, maar ook duurzaam activeren. “Niemand moet nog wachten. Circulair ondernemen en herbestemmen is iets dat nu al massaal gebeurt maar soms nog te weinig gezien wordt”, zo luidt het. ​ 

​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ***

Herbestemming is veel meer dan enkel en alleen het behoud van (erfgoed)gebouwen door ze een tweede leven te geven. Het is een gigantische hefboom voor een duurzame toekomst, die verder gaat dan bakstenen. Zo vermindert herbestemmen de nood aan nieuwe grondstoffen, verlengt het de levensduur van materialen en stimuleer je er innovatieve vormen van circulariteit mee.

Dat is meteen ook de reden waarom de organisatie achter de tweede editie van Herbestemmingsdag niet enkel focust op herbestemming op het vlak van vastgoed, maar in de meest brede zin hergebruik aan bod wil laten komen.

“Als je met herbestemming bezig bent, zal je zien dat ook circulair en creatief ondernemen al vlug in beeld komt. Alleen: het grote publiek is zich daarvan nog niet altijd bewust, en dat willen we veranderen”, zeggen initiatiefnemers Pieter Verfaillie en Ruben Willaert.

Beiden zijn ze doorwinterde herbestemmers, met een achtergrond als architect en erfgoed-expert trapten ze vorig jaar de eerste editie van Herbestemmingsdag op gang. Die mocht meteen “geslaagd” genoemd worden, maar de organisatie hoopt deze keer op een nog massalere opkomst.

De eerste editie van Herbestemmingsdag was een schot in de roos met 25 projecten en bijna 5.000 geïnteresseerden. Dat momentum willen ze nu doortrekken met nog veel meer - grote én kleine - inspirerende voorbeelden die aanstaande zondag de deuren openen. Herbestemmen moet volgens de organisatoren meer dan ooit getoond worden als duurzaam principe. “Door al die verborgen parels nog meer en beter te leren kennen, zullen mensen vanzelf zien hoe gigantisch de meerwaarde is”, zo luidt het.

Initiatiefnemer en architect Pieter Verfaillie: “Herbestemmen is belangrijker dan ooit, voor onze planeet én voor iedereen die erop leeft. Bij de herbestemming van gebouwen stoten we 50 tot 70% minder CO₂ uit in vergelijking met nieuwbouw. En hoewel 90% van het bouwafval recycleerbaar is, krijgt slechts een fractie daarvan effectief een tweede leven. Maar, herbestemmen gaat verder dan alleen gebouwen: zo kunnen voedseloverschotten verwerkt worden tot duurzame cosmetica, of worden oude deuren en ramen getransformeerd tot unieke designobjecten. Dat is wat je zondag massaal zal kunnen ontdekken.”

Ook mede-initiatiefnemer Ruben Willaert, restaurateur en ondernemer, benadrukt de meerwaarde: “Met Herbestemmingsdag willen we niet enkel tonen wat al bestaat, maar ook mensen aanmoedigen om zelf initiatief te nemen. Circulariteit wordt pas krachtig als het gedragen wordt door brede lagen van de bevolking – van architect tot buurtbewoner, van ondernemer tot beleidsmaker.”

Circulaire meubels, eetbare tuinen en open expertenhuis

Eén van de grote trekkers op 18 mei wordt Be Factory, een bedrijf dat biocirculair renoveert, unieke meubelen maakt van ontgonnen materialen en eetbare tuinen ontwerpt en aanlegt. Tijdens het weekend van Herbestemmingsdag zetten ze hun deuren van het Wagenhuys in Ronse - nota bene op een erfgoedsite - open voor het publiek. 

Andere absolute eyecatcher van Herbestemmingsdag is de voormalige industriële en vervuilde Stockmanssite in het Vlaams-Brabantse Tienen, waar een regeneratief herbestemmingsproject wordt opgebouwd. De bestaande gebouwen en buitenruimte worden heringericht als een open 'expertenhuis' voor samenwerking tussen mobiliteitsexperts, ambachtslieden, kunstenaars, milieudeskundigen en andere makers. De site zal vorm krijgen als een levend ecosysteem waar erfgoed, innovatie en gemeenschap elkaar versterken. Zondag zullen er rondleidingen gegeven worden en zal elke bezoeker met eigen ogen kunnen zien hoe oude plekken nieuw leven krijgen. 

De beweging die met Herbestemmingsdag gepaard gaat, moet zondag alvast het architecturale aspect overstijgen: het wordt een pleidooi voor slimmer ruimtegebruik, minder afval, meer samenwerking én verbondenheid.

“Iedereen kan herbestemmen, elk op zijn manier. Door te delen, te herstellen, of door gewoon bewuster om te gaan met wat er al is. Dat is de boodschap die we met Herbestemmingsdag willen uitdragen,” besluit Pieter Verfaillie.

Hieronder vind je een aantal prominente projecten in de verschillende Vlaamse provincies. Ook op de website www.herbestemmingsdag.be vind je meer info van de diverse regionale projecten die de deuren openzetten.

PRAKTISCH

Datum: zondag 18 mei 2025

Info en deelnemende projecten: www.herbestemmingsdag.be

Perscontacten:

Een selectie van een aantal andere herbestemmingsprojecten per provincie waar experten je op zondag 18/5 zeker te woord kunnen staan (nog meer projecten vind je op de website):

Antwerpen, De Refuge (Mechelen): van klooster tot kantoor

In Mechelen krijgt het voormalige Refugiehuis van de abdij van Grimbergen een nieuw leven als kantoorruimte, onder impuls van vastgoedontwikkelaar Triginta. Historische elementen blijven behouden, terwijl het gebouw wordt klaargestoomd voor moderne, duurzame invulling. Tijdens Herbestemmingsdag krijgen bezoekers een exclusieve blik achter de schermen van deze ingrijpende maar respectvolle transformatie.

Antwerpen, Onze-Lieve-Vrouw van Gratiekerk (Antwerpen): van leegstand naar symbolische ontmoetingsplek

Langs de majestueuze Frankrijklei in Antwerpen prijkt de neogotische Onze-Lieve-Vrouw van Gratiekerk, een architecturaal juweel uit de 19e eeuw. Na jaren van leegstand en verval wordt deze kerk nieuw leven ingeblazen door Theater Elckerlyc, dat het gebouw transformeert tot een stijlvolle foyer en evenementenruimte. Met respect voor het erfgoed en een knipoog naar de toekomst, combineert de renovatie historische grandeur met moderne designprincipes. Bezoekers kunnen op Herbestemmingsdag de unieke sfeer van deze herbestemde kerk ervaren en ontdekken hoe verleden en heden elkaar ontmoeten in een harmonieuze symbiose.

West-Vlaanderen, De Deelfabriek (Kortrijk): van babytheek tot ruilwinkel onder één dak 

Wat ooit een brandweerkazerne was, is vandaag een inclusieve ontmoetingsplek geworden voor Kortrijkzanen. De Deelfabriek bundelt achttien deel- en herstelinitiatieven onder één dak – van een babytheek tot een ruilwinkel. Het gebouw is een voorbeeld van hoe infrastructuur circulaire en sociale doelen kan verbinden. Tijdens Herbestemmingsdag zijn er rondleidingen en workshops.

West-Vlaanderen, Brouwerij & Mouterij Feys-Callewaert (Alveringem): industriële pracht herleeft in de Westhoek

In het pittoreske Beveren aan de IJzer staat de imposante Brouwerij & Mouterij Feys-Callewaert, een toonbeeld van industriële erfgoed uit de 19e eeuw. Na decennia van inactiviteit en verval heeft eigenaar Hendrik Nelde het complex gerestaureerd en getransformeerd tot een bruisende ontmoetingsplek.

Bezoekers kunnen op Herbestemmingsdag deelnemen aan rondleidingen en kennismaken met de rijke geschiedenis en de nieuwe functies van de site, waaronder kunsttentoonstellingen, ambachtelijke workshops en culinaire ervaringen. Een inspirerend voorbeeld van hoe industrieel erfgoed een tweede leven krijgt in de hedendaagse samenleving.

Oost-Vlaanderen, Wagenhuys (Ronse): circulaire meubels en eetbare tuinen

Be Factory is een bedrijf dat bio-circulair renoveert, unieke meubelen maakt van ontgonnen materialen en eetbare tuinen ontwerpt en aanlegt. Momenteel voeren ze hun werken uit aan het Wagenhuys, een gebouw dat deel uitmaakt van een industriële (textiel) erfgoedsite in Ronse. Tijdens het weekend van Herbestemmingsdag, zetten ze de deuren open voor het publiek om het Wagenhuys te ontdekken. Er is vrije toegang tussen 11 en 18u met de nodige uitleg die terug te vinden is via borden of mondeling wordt toegelicht.

Vlaams-Brabant, Stockmanssite (Tienen): broedplek voor circulaire pioniers

De voormalige drukkerijsite van Stockmans wordt herbestemd tot een creatieve hub voor makers, denkers en doeners die inzetten op circulair bouwen en regeneratief ondernemen. De site presenteert zich op Herbestemmingsdag als levend laboratorium met 3D-belevingen, maquettes en workshops voor jong en oud.

Limburg, De watertoren in Riemst: hoe ook een watertoren herbestemd kan worden

De Riemsterse watertoren werd gered van de afbraak en kreeg een nieuwe bestemming. Dit baken van de omgeving werd gebouwd in 1930 en wordt momenteel omgetoverd tot een B&B met 5 kamers en 1 conciërge woning. Op 18 mei ontdek je het herbestemmingsproject. Er is gratis toegang van 10h doorlopend tot 17h. Gidsen zijn aanwezig. Heukelommerweg, 3770 Riemst

Nog andere projecten om te bezoeken op 18/5 in jouw regio?

www.herbestemmingsdag.be

Of contacteer organisator Pieter Verfaillie via 0485 50 47 77