Enige politiek gekleurd kunstwerk van Magritte komt voor het eerst op de markt
PERSBERICHT
- Het enige uitgesproken politiek gekleurd kunstwerk dat René Magritte ooit maakte, komt voor het eerst op de markt. Het gaat om een affiche waarin hij de draak steekt met de fascistische partij Rex en diens voorman Léon Degrelle.
- De peetvader van het Belgische surrealisme, één van de belangrijkste kunststromingen van de 20e eeuw, sprak zich in z’n hele oeuvre slechts één keer uitdrukkelijk politiek uit. Alleen dat al maakt de politieke affiche, die nu geveild wordt, uniek. Vlak voor WOII werden er enkele duizenden exemplaren van gedrukt, maar zo goed als de hele oplage werd uit angst voor het opkomende nazisme vernietigd. Finaal zijn er slechts twee exemplaren bekend.
- De litho wordt op 16 en 17 oktober bij het gerenommeerde veilinghuis Arenberg Auctions aangeboden aan een geschatte startprijs van 2.500 euro, maar zal allicht op heel wat interesse mogen rekenen.
Even een stap terug in de tijd. In 1933 kwam Hitler aan de macht als rijkskanselier van Duitsland, waarna de prille democratie er snel ontaardde in een nietsontziende dictatuur. Niet veel later, in 1935-36, richt de jonge Léon Degrelle, journalist en schrijver, in België het “Front populaire de Rex” op, aanvankelijk een nationalistische partij die dicht bij katholieke kringen stond, maar al snel een fascistische partij werd.
Gealarmeerd door het fascistisch gedachtegoed van de partij kwam een groep Belgische kunstenaars en intellectuelen in het verzet, waaronder heel wat aanhangers van het surrealisme. Het was op dat moment dat Magritte, als kopstuk van de Brusselse surrealisten, door hen benaderd werd en een poster maakte. Daarin illustreerde hij het ‘ware gezicht van Rex’ door Léon Degrelle te portretteren met een spiegel in de hand, die niet zijn gezicht maar dat van Hitler weerspiegelt.
Aanvankelijk werd de poster gedateerd in 1937 of 1939, maar onderzoek wees uit dat de spotprent al in oktober 1936 in de pers besproken werd, en er toen zelfs postzegels met een reproductie ervan werden uitgegeven. Eén daarvan ging bij een vorige veiling van Arenberg Auctions - dat als één van de weinigen gespecialiseerd is in oude boeken, atlassen en foto’s - nog succesvol onder de hamer.
“Het unieke werk dat Magritte maakte, is een litho in rood en zwart”, aldus Henri Godts, veilingexpert bij Arenberg Auctions. “De levendige kleuren werden op diverse manieren aangebracht: lichte modellering van de gezichten, arceringen in de kleding, brede strepen voor de achtergrond en vlakke tinten. Een verscheidenheid die vooral de emotie toont waarmee Magritte deze poster samenstelde. Inhoudelijk blijkt deze affiche trouwens in deze woelige tijden misschien wel weer actueel te zijn.”
Affiches vernietigd uit vrees voor represailles
Dat het enige politieke werkstuk van Magritte zo zeldzaam is, is geen toeval. Na de inval van de Duitsers in 1940 werd het René Magritte te warm onder de voeten. In de collaboratiegezinde pers werd stevig van leer getrokken tegen het surrealisme en uit schrik voor zware represailles - wanneer de bezetters zouden ontdekken dat hij de auteur is van een prent die hen in een kwaad daglicht stelt - werd de voorraad affiches vernietigd.
Uiteindelijk bleven er twee exemplaren bewaard, wat nog meer het zeldzame karakter van deze affiche benadrukt. Eén exemplaar wordt al sinds jaar en dag bewaard in de archieven van de stad Brussel. De affiche die nu publiek wordt geveild, was jarenlang eigendom van een familie die destijds in kringen van de verzetsbeweging vertoefde. De startwaarde ervan wordt op 2.500€ geschat.
Zeldzame uitnodiging
Na dit ‘manifest’ raakte Magritte dit soort onderwerpen niet meer aan en hield hij zich ver van de politiek, althans in het openbaar. Meteen na de oorlog, in december 1945, organiseerde hij nog een groepstentoonstelling in de Galerie des Editions La Boétie – de enige tentoonstelling die hij ooit zou organiseren en waarin hij de rol van leider van de surrealistische beweging op zich nam in de moeilijke periode na de oorlog. Deze unieke expo kreeg faam door de grote aanwezigheid van Belgische en internationale surrealisten, en door het opzettelijk scandaleuze karakter ervan.
Arenberg Auctions zal midden oktober enkele brieven veilen die Magritte naar aanleiding van deze expo schreef, inclusief een zeldzame uitnodigingskaart en de tentoonstellingscatalogus. De startprijs hiervan wordt geschat op 6.000 euro.
Op 16 en 17 oktober veilt Arenberg Auctions bovendien nog een reeks interessante oude boeken en documenten, met onder meer erotisch werk, atlassen en kaarten, documenten uit WOII en daguerreotypiën, zeg maar foto’s uit het begin van de fotografie.
Het beeld is rechtenvrij te gebruiken, mits bronvermelding. Indien gewenst kunnen we je als journalist het werk vooraf tonen in de veilingzaal.
PERSCONTACT
Bart Boterman (Story Forward) - 0497 41 15 16 - bart@weforward.be
Jeroen Luyckx, Arenberg Auctions - 0496 95 53 18 - jeroen@arenbergauctions.com
Henri Godts, Arenberg Auctions - 0495 57 17 09 - henri@arenbergauctions.com
