Eén van de grootste collecties erotica in de Lage Landen (mét historische waarde) gaat onder de hamer 

Al op grotschilderingen uit de oudheid zijn erotische afbeeldingen terug te vinden. Bij opgravingen in Pompeï kwamen ‘wellustige schilderingen van bacchanalen en orgieën’ aan het licht. En penissen en testikels werden er zelfs in de straatstenen gegraveerd om bezoekers naar de rosse buurt te leiden. Om maar te zeggen: zo oud als de mens, zo oud is de erotiek. Maar toch: wie de collectie die nu bij Arenberg Auctions geveild wordt van iets naderbij bekijkt, zal zien dat het accent van erotische afbeeldingen doorheen de eeuwen evolueerde. Erotische afbeeldingen en geschriften doken eeuwen geleden dan ook de illegaliteit in, omdat de kerk het niet tolereerde. Bijgevolg werden ze clandestien verkocht. 

De collectie die nu in Brussel onder de hamer gaat, is alvast één van de grootste in z’n soort die ooit in de Lage Landen geveild werd, zegt Henri Godts, veilingexpert bij Arenberg Auctions.

“Al sinds de mens kan schrijven en tekenen, is dit soort erotische drukwerk in productie. Pornografische geschriften en illustraties zijn van alle tijden. Maar deze enorme collectie is vrij uniek in zijn soort, door de variatie, de tijdspanne en de honderden boekjes, waarvan de meeste geïllustreerd zijn. Niet echt luxe-uitgaven, eerder gevulgariseerde pockets, duidelijk bedoeld voor het geïnteresseerde publiek. Geen onderwerp blijft trouwens onder belicht: zowel dagdagelijkse standjes als orale seks, homoseksualiteit, masturbatie, bestialiteit enz. komen aan bod in deze omvangrijke collectie.” Henri Godts, veilingexpert

Erotische proza uit 1652

Afgezien van het prikkelende karakter heeft de verzameling volgens kenners een artistiek-historische waarde. Zo is er onder meer een gravure uit 1923 van een vrouw met een roze flamingo, getiteld ‘Der verliebte Flamingo’, waarbij die laatste de fallus symboliseert. Of nog zo’n meesterwerkje uit de collectie: 80 pornografische tekeningen die ‘de avonturen van een Benedictijner monnik, met een passie voor vrouwen en wijn’ etaleren: het zet de kerk letterlijk in zijn blootje. Eén van de oudste werken uit de collectie dateert uit 1652 en is proza , die op een galante manier spot met winderigheid - getiteld “La Defense du Pet”.

De volledige collectie bevat méér dan vijfhonderd loten en wordt in drie delen geveild, waarvan eind juni het eerste deel (102 loten) onder de hamer gaat. Daartussen zitten tekeningen, etsen van expliciete seksuele standjes, erotische karikaturen, gravures, pamfletten maar ook bijzondere boekjes, scabreuze - de middeleeuwse term voor ‘vieze’, ‘vuile’ - theaterstukken, of een ‘zeer zeldzame eerste editie van 16 sonnetten ‘der Wollust’, ‘alleen uitgeprint voor de vrienden van de auteur.’

Tussen de verzameling zit ook wel wat werk van een aantal bekende namen uit de geschiedenis. Zo bevat de collectie onder meer werk van Guillaume Apollinaire (1880-1918), de grote schrijver van het Franse surrealisme, die bevriend was met Picasso en ervan verdacht werd de Mona Lisa gestolen te hebben. Het boekje van zijn hand draagt de titel ‘Les onze mille verges’, een woordspeling waarbij niet 11.000 maagden, maar 11.000 fallussen werden bedoeld.

Sex sells

De collectie zal volgens het veilinghuis op interesse kunnen rekenen, niet in het minst omdat ze een goed historisch zicht geeft op een populair onderwerp. Lang geleden werden afbeeldingen van menselijke genitaliën namelijk gelinkt aan religieuze rituelen, inheemse kunst of gingen ze door als vruchtbaarheidssymbool. Maar vanaf de uitvinding van de drukkunst werden veeleer expliciet seksueel getinte teksten en afbeeldingen onder een select publiek van “kenners” verspreid. Een opmerkelijke evolutie, des te meer omdat erotica en pornografie in onze huidige maatschappij door de digitalisering nog veel toegankelijker zijn geworden. 

“Die pornografische afbeeldingen waren nog niet zo heel lang geleden een flinke doorn in het oog van de katholieke kerk. Vanaf de Verlichting werd porno dan ook gebruikt als instrument van satire en kritiek op de kerkelijke banvloek om seksualiteit te onderdrukken: verhalen en illustraties die wemelden van de ondeugende priesters en zich misdragende monniken en nonnen, een Franse pornografische traditie die zich zou doorzetten tot op de dag van vandaag. Door de repressie van de kerk en de preutsheid onder het Victoriaanse tijdperk werden erotica steeds meer onder een pseudoniem uitgebracht, op valse drukkersadressen, of werden ze clandestien, onder de toonbank verkocht. Niet zelden riskeerden illustratoren en uitgevers trouwens een celstraf wegens het maken of verspreiden van erotische boeken en tekeningen. Dat risico namen ze, omdat erotische literatuur natuurlijk goed verkocht. ‘Sex sells’: nu nog, maar toen zeker niet minder”, aldus Henri Godts van Arenberg Auctions.

Het Brusselse veilinghuis Arenberg Auctions, onder meer gespecialiseerd in oude boeken en atlassen, veilt nog tal van andere interessante loten van 27 tot en met 29 juni. Zo gaat onder meer ook een onbekend stilleven van James Ensor onder de hamer, net zoals een enorme collectie over Tijl Uilenspiegel van 600 volumes die 320 jaar overspant.

Noot: alle afbeeldingen zijn rechtenvrij mits vermelding van @Arenberg Auctions.

PERSCONTACT

Henri Godts, Arenberg Auctions

0495 57 17 09

henri@arenbergauctions.com

Dajo Hermans, Story Fwd

0478 84 42 45

dajo@storyfwd.be